نظامی است که انسان برای اندازه گیری دقیق زمان (روز، ماه و سال) ابداع کرده است. با همکاری دانشمندان ریاضیات، نجوم و فیزیک ابزارهایی مانند ساعت های آفتابی، آبی و شنی و اسُطرلاب (برای رصد خورشید، ماه و دیگر سیارگان و ستارگان) اختراع شد.
الف) مبدأ دینی (یهودیان مبدأ گاه شماری خود را براساس پیدایش و آفرینش انسان قرار داده اند. مسیحیان بر مبنای تولد حضرت مسیح و مسلمانان بر پایه هجرت رسول اکرم از مکه به مدینه تنظیم کرده اند.)
ب) مبدأ ملیّ و قومی: (مثل پیروزی در یک نبرد ...) (در گاه شماری های مصری، بابلی و اوستایی مبدأ گاه شماری، جلوس پادشاهان بود.)
پ) مبدأ مبتنی بر حوادث طبیعی: (به عنوان مثال سومری ها، گاه شماری و تاریخ خود را به قبل و بعد از طوفان تقسیم می کردند.)